[รูบ, รูบปะ-] น. สิ่งที่รับรู้ได้ด้วยตา เป็นขันธ์ ๑ ในขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ, ร่าง เช่น โครงรูป, ร่างกาย เช่น รูปตัวคน รูปตัวสัตว์, เค้าโครง เช่น ขึ้นรูป, แบบ เช่น รูปสามเหลี่ยม รูปรี รูปไข่: ลักษณนามใช้เรียกพระภิกษุสามเณร เช่น พระรูปหนึ่ง สามเณร ๒ รูป. ส. คำใช้แทนตัวผู้พูดสำหรับพระภิกษุสามเณรพูดกับคฤหัสถ์, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. {ป., ส.}. รูปการณ์ น. ลักษณะของเรื่องราว, เค้ามูลของเรื่องราว, เช่น คดีนี้ดูรูปการณ์แล้วจะต้องแพ้ รูปการณ์บอกว่าบริษัทนี้จะเจริญต่อไปภายหน้า. รูปไข่ น. มีรูปกลมรีอย่างไข่เป็ดไข่ไก่. รูปเงา {ศิลปะ} น. สิ่งที่เห็นแต่เพียงขอบนอก ส่วนพื้นภายในมืดทึบ เช่น เห็นรูปเงาของบ้านเรือน ๒ ฝั่งแม่น้ำเมื่อยามตะวันยอแสง, รูปที่เห็นย้อนแสง เช่น รูปเงาคนยืนขวางตะวัน.รูปโฉม น. รูปร่าง, ทรวดทรง, เช่น นางมีรูปโฉมงดงาม. รูปโฉมโนมพรรณ น. รูปร่างและผิวพรรณ เช่น นางในวรรณคดีมักมีรูปโฉมโนมพรรณงดงามยิ่ง. รูปชี {โบ} น. นักบวชหญิง. รูปฌาน [รูบปะชาน] น. ฌานมีรูปธรรมเป็นอารมณ์ มี ๔ ขั้น คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน. รูปถ่าย น. ภาพที่บันทึกไว้ด้วยวิธีให้แสงผ่านฟิล์มรูปเป็นต้นลงบนแผ่นวัสดุไวแสง เช่น กระดาษอัดรูป แล้วนำไปล้างตามกรรมวิธีเพื่อให้รูปปรากฏ. รูปทรง น. ทรวดทรงสัณฐาน ประกอบด้วยความกว้าง หนาหรือลึก และสูง เช่น เรือลำนี้รูปทรงเพรียว: {ศิลปะ} สิ่งที่เห็นเป็นกลุ่มก้อนหรือเห็นแต่ ๒ ด้านขึ้นไป มีลักษณะจำกัดด้วยความกว้างหนาหรือลึก และสูง เช่น รูปทรงพีระมิด. รูปธรรม [รูบปะทำ] น. สิ่งที่รู้ได้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย อันได้แก่รูป เสียง กลิ่น รส และสิ่งที่สามารถสัมผัสได้ด้วยกาย, คู่กับ นามธรรม คือสิ่งที่รู้ได้เฉพาะทางใจเท่านั้น: สิ่งที่สามารถแสดงออกมาให้ปรากฏเป็นจริงเป็นจังมิใช่เป็นเพียงทฤษฎีเท่านั้น, สิ่งที่สามารถปฏิบัติได้, เช่น ต้องทำโครงการพัฒนาชนบทให้เป็นรูปธรรมด้วยการจัดให้มีนํ้ากินนํ้าใช้เป็นต้น. {ป.}. รูปธรรมนามธรรม[-นามมะทำ] น. ลักษณะที่เป็นเองอย่างนั้นตามธรรมชาติ {ใช้แก่รูปร่างหน้าตาของคน} เช่น หน้าตาสวยหรือไม่สวยก็เป็นเรื่องของรูปธรรมนามธรรม. รูปแบบ น. รูปที่กำหนดขึ้นเป็นหลัก หรือเป็นแนวซึ่งเป็นที่ยอมรับ เช่น รูปแบบร้อยกรอง: {ศิลปะ} สิ่งที่แสดงให้เห็นว่าเป็นเช่นนั้น ๆ อย่างรูปคน รูปบ้าน รูปปลา รูปใบไม้ เช่น รูปแบบผู้หญิง รูปแบบเป็ด รูปแบบวัด. รูปพยัญชนะ น. ตัวอักษรที่ใช้แทนเสียงพยัญชนะ เช่น ก ข, พยัญชนะก็เรียก. รูปพรรณ [รูบปะพัน] น. ลักษณะ, รูปร่างและสี, เช่น รูปพรรณวัว รูปพรรณควาย: เงินทองที่ทำเป็นเครื่องประดับ เช่น เงินรูปพรรณ ทองรูปพรรณ. รูปพรรณสัณฐาน น. รูปร่างลักษณะ เช่น เขามีรูปพรรณสัณฐานอย่างไร สูงหรือต่ำ ดำหรือขาว. รูปพรหม [รูบปะพรฺม] น. เทพในพรหมโลกตามคติพระพุทธศาสนา เป็นจำพวกมีรูป มี ๑๖ ชั้น ได้แก่ ผู้ได้บรรลุปฐมฌาน มี ๓ ชั้น คือ ปาริสัชชาพรหม ปโรหิตาพรหม และมหาพรหมา ผู้ได้บรรลุทุติยฌานมี ๓ ชั้น คือ ปริตตาภาพรหม อัปปมาณาภาพรหม และอาภัสสราพรหม ผู้ได้บรรลุตติยฌานมี ๓ ชั้นคือ ปริตตสุภาพพรหม อัปปมาณสุภาพรหม และสุภกิณหาพรหม ผู้ได้บรรลุจตุตถฌาน มี ๗ ชั้น คือ เวหัปผลาพรหม อสัญญีสัตตาพรหม อวิหาพรหม อตัปปาพรหม สุทัสสาพรหม สุทัสสีพรหม และอกนิฏฐาพรหม, คู่กับ อรูปพรหม. รูปภพ [รูบปะพบ] น. ภพของผู้ที่ได้รูปฌาน ๔, รูปภูมิ ก็ว่า. รูปภาพ น. รูปที่วาดหรือเขียนขึ้นเป็นต้น เช่น เขาเปิดร้านขายรูปภาพ มีทั้งภาพสีน้ำมันและสีน้ำ: {ศิลปะ} สิ่งที่ปรากฏบนพื้น กระดาษ ผนัง ผ้าใบ เป็นต้น เกิดขึ้นจากการวาดหรือระบายสีเป็นภาพคน ภาพสัตว์ ภาพทิวทัศน์ เป็นต้น. รูปภูมิ [รูบปะพูม] น. ภพของผู้ที่ได้รูปฌาน ๔, รูปภพ ก็ว่า. รูปร่าง น. ลักษณะร่างกาย เช่น เขามีรูปร่างสูงโปร่ง, ทรวดทรง, ทรง, เช่น หลังคานี้รูปร่างเหมือนเก๋งจีน: {ศิลปะ} สิ่งที่เห็นแต่เพียงขอบนอกเป็นกำหนด มีลักษณะจำกัดเพียงความกว้างกับสูง เช่น รูปร่างพื้นฐาน ได้แก่ รูปสามเหลี่ยม รูปสี่เหลี่ยม รูปวงกลม เป็นต้น. รูปลอก น. ภาพบนแผ่นกระดาษเป็นต้น เมื่อนำมาปิดบนพื้นแล้วลอกกระดาษออก จะทำให้ภาพติดอยู่บนพื้นนั้น ๆ. รูปสมบัติ [รูบปะสมบัด, รูบสมบัด] น. รูปงาม เช่น เขามีทั้งรูปสมบัติคุณสมบัติ และทรัพย์สมบัติ. รูปสระ น. ตัวอักษรที่ใช้แทนเสียงสระ เช่น ะ า, สระ ก็เรียก.รูปหล่อ ว. มีรูปงาม {มักใช้แก่ผู้ชาย}. รูปเหลี่ยม น. รูปที่มีด้านโดยรอบเป็นเส้นตรงอย่างน้อย ๓ เส้น ปลายเส้นจดกัน. รูปาพจร, รูปาวจร ว. ที่ยังติดอยู่ในรูป, ที่ท่องเที่ยวอย่ในรูปภพ. น. พรหมที่มีรูปทียั่งท่องเที่ยวอยู่ในรูปภพ ได้แก่พรหมที่ได้บรรลุรูปฌาน. {ดู รูปพรหม ประกอบ}.