ความหมาย

• 
  

  [เข-ละ] น. นํ้าลาย, ราชาศัพท์ว่า พระเขฬะ. {ป.}.

  
  
• สร้างรูปคำศัพท์ Save Image & Share

คำถัดไป:

• เขะขะ - ว. เกะกะ, กีดขวาง.

• เข่า - น. ส่วนที่ต่อระหว่างขาส่วนบนกับขาส่วนล่าง สำหรับคู้ขาเข้าและเหยียดขาออก เช่น คุกเข่า ตีเข่า ขึ้นเข่า, ราชาศัพท์ว่า พระชานุ. เข่าลอย น. ท่าต่อสู้ของกีฬามวยไทยโดยกระโดดให้ตัวลอยแล้วใช้เข่ากระแทกคู่ต่อสู้. เข่าลา น. อาการที่เอาเข่าเดาะโดยงอเข่าแต่น้อย. เข่าอ่อน ก. อาการที่เข่าหมดกำลังทรุดลง, โดยปริยายหมายถึงอาการหมดแรงเพราะรู้เรื่องที่ทำให้เสียใจเป็นต้นในทันทีทันใด.

• เขา ๑ - น. เนินที่นูนสูงขึ้นไปเป็นจอมเด่น. เขามอ น. เขาจำลองที่ทำไว้ดูเล่นในบ้านเป็นต้น.

• เข้า ๑ - ก. อาการที่เคลื่อนไปข้างในหรือทำให้เคลื่อนไปข้างใน เช่น เข้าบ้าน เข้าถํ้า เอาหนังสือเข้าตู้, เคลื่อนมาสู่, มาถึง, เช่น รถด่วนเข้า ๑๐ นาฬิกา พระศุกร์เข้า, สิง เช่น ผีเข้า เจ้าเข้า: ใส่, บรรจุ, เช่น เข้าหีบ: ประสม, แทรก, เช่น เข้ายาดำ: รวม เช่น เข้าหุ้น เข้าทุน, รวมเป็นพวก เช่น เข้าพรรค เข้าแถว เข้าข้าง: ถูกกัน, ลงรอยกัน, ทำให้ลงรอยกัน, เหมาะเจาะ, เช่น เสียงเข้ากัน เข้าไม้: เริ่ม เช่น เข้าเรียน, เริ่มทำงาน เช่น โรงเรียนเข้า, เริ่มอยู่ในภาวะ เช่น เข้าโรงเรียน เข้าทำงาน. ว. ตรงข้ามกับออกเช่น ทางเข้า ขาเข้า: ใช้ประกอบคำอื่นแสดงความหมายเร่งรัด เช่น เร็วเข้า คิดเข้า, ใช้ประกอบคำอื่นแสดงความหมายมากขึ้น เช่น หนักเข้า ดึกเข้า นานเข้า, ใช้ประกอบคำอื่นแสดงสภาพหรือความรู้สึกที่เกิดมีขึ้น เช่น พอสวยเข้าก็มีหนุ่ม ๆ มารุมจีบ พอเหนื่อยเข้าก็อยากจะเลิกทำ, ใช้ประกอบคำอื่นแสดงความหมายว่า หนุนให้ทำ {มักใช้ในความประชดประชัน} เช่น เอาเข้าไป ว่าแล้วยังไม่ยอมหยุด. เข้ากรรม {ถิ่น–อีสาน} ก. อยู่ไฟ. เข้ากระโจม ก. เข้าไปอยู่ในผ้าที่ทำเป็นกระโจมเพื่ออบให้เหงื่อออก, เข้าไปอบควันยาในกระโจม. เข้ากระดูกดำ ว. ติดแน่นจนถอนไม่ขึ้นหรือไม่รู้ลืม. เข้าเกณฑ์ ก. เข้าหลักที่กำหนดไว้ เช่น อายุเข้าเกณฑ์.เข้าเกียร์ ก. ผลักคันเกียร์ให้เข้าที่เพื่อเปลี่ยนระดับความเร็วของเครื่องยนต์. เข้าโกศ ก. บรรจุศพลงในโกศ, ลงโกศ ก็ว่า. เข้าข้อ น. อาการของโรคชนิดหนึ่งให้เมื่อยขัดอยู่ในข้อ: กามโรคที่เรื้อรังมาจนถึงทำให้ปวดตามข้อกระดูก, มักใช้เข้าคู่กับคำ ออกดอก เป็น เข้าข้อออกดอก. เข้าขา ว. สอดคล้องกัน, ไปกันได้ดี, เช่น นักเทนนิสคู่นี้เล่นเข้าขากันได้ดี. เข้าข้าง ก. เข้าเป็นฝ่าย. เข้าคอ ก. ประพฤติให้ถูกใจกันได้, มีความประพฤติถูกกัน, ไม่ขัดคอกัน. เข้าคิว ก. เข้าแถวตามลำดับมาก่อนมาหลัง. เข้าคู่ ก. เอาไพ่ตอง ๒ ใบที่เหมือนกันมาเข้าชุดกันเป็น ๑ คู่: ไปด้วยกันได้อย่างดี. เข้าเครื่อง ก. สวมใส่เครื่องแต่งตัวโขนละคร ลิเกตัวสำคัญ ๆ: คำพูดสำหรับว่าว หมายความว่า ผูกเหนียง ผูกติ่ง, ถ้าสายป่านของว่าวปักเป้าตรงช่วงสายเหนียงติดเครื่อง คือ ติดเหนียงและติ่ง เรียกว่า เหนียงเข้าเครื่อง, ถ้าสายป่านของว่าวจุฬาติดจำปา เรียกว่า ป่านเข้าเครื่อง. เข้าเค้า ก. เหมาะกับรูปร่างเค้าหน้า หรือ กิริยาท่าทาง, เหมาะกับเรื่องราวหรือเหตุผล. เข้าไคล ก. ลักษณะมะม่วงที่แก่มีนวล มีเมล็ดแข็ง, โดยปริยายหมายความว่า จวนจะรู้ผล, ใกล้จะสำเร็จ. เข้าเงียบ ก. ประพฤติสงบจิตใจอยู่ในที่สงัดตามลัทธิคริสต์ศาสนา. เข้าแง่ ก. ถูกที่เหมาะ, ถูกที่สำคัญ. เข้าเจ้า ก. ทำพิธีให้เจ้ามาสิงในกาย, ตัวผู้ทำพิธีให้เจ้ามาสิงนั้น เรียกว่า “คนทรง”, มักใช้เข้าคู่กับคำเข้าทรง เป็น เข้าเจ้าเข้าทรง. เข้าเจ้าเข้านาย ก. รู้จักธรรมเนียมเข้าเฝ้าเจ้านาย และเข้าไปหาผู้หลักผู้ใหญ่อย่างเหมาะสม. เข้าใจ ก. รู้เรื่อง, รู้ความหมาย. เข้าชื่อ ก. ลงชื่อร่วมกันหลาย ๆ คน เพื่อร้องเรียนหรือแสดงความจำนง. เข้าฌาน ก. ทำใจให้สงบตามหลักทางศาสนา, โดยปริยายหมายถึงนั่งหลับหรือเหม่อใจลอยไม่รับรู้อะไร. {ดู ฌาน ประกอบ}. เข้าด้ายเข้าเข็ม {สำ} ว. จวนจะสำเร็จ ถ้าทำผิดพลาดหรือมีอะไรมาขัดจังหวะแม้เพียงเล็กน้อยก็เสียการ. เข้าเดือน {โบ} น. กำหนดเวลาที่ไพร่หลวงไพร่สมเข้ามาทำงานให้ทางราชการในแต่ละปีเป็นจำนวนเดือน มากหรือน้อยเปลี่ยนแปลงไปตามสมัย เช่น เข้าเดือน ออกเดือนเข้าเดือน ออก ๒ เดือน เข้าเดือน ออก ๓ เดือน. {ดู ออกเดือน ประกอบ}.เข้าเดือย ก. นำไม้ ๒ อัน โดยอันหนึ่งทำให้เป็นเดือย อีกอันหนึ่งเจาะรูให้พอเหมาะกันมาประกบให้ประสานกันพอดี. เข้าตรีทูต ว. มีอาการหมดความรู้สึกเมื่อใกล้จะตาย, อาการหนักปางตาย. เข้าตอง ก. เอาไพ่ตอง ๓ ใบที่เหมือนกันมาเข้าชุดกัน เป็น ๑ ตอง. เข้าตัว ก. อาการที่อาคม ของขลัง หรือถ้อยคำที่ปรารถนาจะกระทำหรือพูดให้ร้ายแก่ผู้อื่นแล้วย้อนกลับมาโดนตัวเอง, ไม่พ้นตัว เช่น พูดเข้าตัว. เข้าตา ก. เห็นว่าดีและพอใจ เช่น เข้าตากรรมการ. เข้าตาจน ก. หมดทางไป, หมดทางที่จะแก้ไข, หมดหนทางหากิน. {มาจากภาษาหมากรุก}. เข้าตามตรอกออกตามประตู {สำ} ก. ทำตามธรรมเนียมในเรื่องการสู่ขอ. เข้าตาร้าย ก. ถึงคราวเดือดร้อน. เข้าตำรา ก. ถูกแบบแผน, ตรงตามแบบอย่างที่เคยมีมา, ถูกกับเรื่องราวที่เคยเล่ากันมา. เข้าตู้ {ปาก} ก. ลืมวิชาความรู้ที่ได้เรียนมา ใช้พูดว่า “วิชาเข้าตู้” ซึ่งหมายความว่า วิชาที่เคยจำได้นั้นบัดนี้ลืมหมดแล้ว ยังคงอยู่แต่ในตำราที่เก็บไว้ในตู้. เข้าไต้เข้าไฟ ว. เริ่มมืดต้องใช้แสงไฟ, พลบ, ใช้ว่า เวลาเข้าไต้เข้าไฟ. เข้าถ้ำน. ชื่อตะเข็บเย็บผ้าชนิดหนึ่ง ซึ่งเย็บซ่อนตะเข็บไว้ข้างใน. เข้าถึง ก. เข้าใจอย่างซาบซึ้ง เช่น เข้าถึงบท เข้าถึงวรรณคดี, เข้าใกล้ชิดสนิทสนมเพื่อจะได้รู้ซึ้งถึงชีวิตจิตใจและความต้องการเป็นต้น เช่น เข้าถึงประชาชน. เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า {สำ} ก. ให้มีความรอบคอบอย่าประมาท เช่นเดียวกับเวลาจะเข้าป่าจะต้องหามีดติดตัวไปด้วย. เข้าแถว ก. ยืนเรียงต่อกันเป็นแนว เช่น เข้าแถวหน้ากระดาน เข้าแถวตอนเรียงหนึ่ง. เข้าทรง ก. อาการที่เจ้าเข้าสิงในตัวคนทรง, มักใช้เข้าคู่กับคำ เข้าเจ้าเป็น เข้าเจ้าเข้าทรง. เข้าท่า ก. มีท่าทางดี, น่าดูไม่ขัดตา, เหมาะสม. เข้าทาง ก. ตรงตามที่ต้องการ, ตรงตามที่ถนัด. เข้าที ก. มีท่วงทีดี, มีชั้นเชิงดี, มีท่าทีจะสำเร็จ.เข้าที่ ก. นั่งภาวนากรรมฐาน {ทางพระศาสนา}: กลับเหมือนเดิม เช่น ซ้อมจนเข้าที่: นอน ใช้ในราชาศัพท์ พูดเต็มว่าเข้าที่พระบรรทม. เข้าที่เข้าทาง ก. จัดให้เป็นระเบียบ, จัดให้เรียบร้อย, เช่น จัดข้าวของให้เข้าที่เข้าทาง. เข้าทุน ก. รวมทุนกันเพื่อทำกิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง. เข้านอกออกใน ก. สนิทสนมกับเจ้าของสถานที่เป็นพิเศษ จนสามารถเข้าไปถึงข้างในได้ตลอดเวลา. เข้าเนื้อ ก. ขาดทุน, เสียทรัพย์ไป: เสียหาย, เสียเปรียบ, เช่น พูดให้เข้าเนื้อ: เข้าเลือด หรือเข้าเลือดเข้าเนื้อ ก็ว่า. เข้าบัว {ถิ่น–ใต้, อีสาน} ก. เอาอัฐิเข้าไปเก็บไว้ในที่บรรจุอัฐิซึ่งสร้างเป็นรูปดอกบัวตูมบนฐานเตี้ย ๆ. เข้าแบบ, เข้าแบบเข้าแผน ก. ถูกต้องตามแบบแผน, เป็นไปตามแบบ, เช่น ตัวละครเข้าแบบ. เข้าปก ก. เย็บปกหนังสือ. เข้าปริวาส, เข้าปริวาสกรรม ก. เข้าปฏิบัติปริวาสกรรมให้ครบตามวันที่กำหนด {ใช้แก่ภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส}, อยู่กรรม หรือ อยู่ปริวาส ก็ว่า. เข้าปากไม้ ก. นำไม้ตั้งแต่ ๒ ชิ้นมาบากหรือเจาะตรงปลายแล้วประกอบเข้าด้วยกัน ใช้ลูกสลักไม้หรือปลิงเหล็กยึดปลายนั้นให้แน่น. เข้าปิ้ง ก. อาการที่ว่าวปักเป้าติดสายป่านว่าวจุฬาแล้วกระดิกไม่ไหว: อยู่ในความลำบากแก้ไขยาก, {ปาก} ถูกจับกุมคุมขัง, เข้าข่ายมีความผิดไปด้วย. เข้าปีก ก. อาการที่เอาต้นแขนของคนเมาเป็นต้นขึ้นพาดบ่าพยุงไป. เข้าไป ว. ใช้ประกอบกิริยาแสดงการหนุนให้ทำ เช่น เตะเข้าไป กินเข้าไป. เข้าผี ก. ทำพิธีให้ผีเข้าสิงในตัว. เข้าผู้เข้าคน ก. ติดต่อกับคนอื่น ๆ ได้ดี. เข้าฝัก ก. ชำนาญจนอยู่ตัวแล้ว. เข้าฝัน ก. มาบันดาลให้ฝันเห็น. เข้าเฝ้า ก. ไปหาเจ้านาย. เข้าเฝือก ก.เอาเฝือกประกับแขนหรือขาเป็นต้นที่เดาะหักเพื่อให้ปรกติ. เข้าพกเข้าห่อ ก. เอาไว้เป็นส่วนของตัว, รู้จักเก็บไว้บ้าง, รู้จักเก็บไม่ใช้สุรุ่ยสุร่าย. เข้าพรรษา น. เรียกวันที่พระสงฆ์เริ่มเข้าจำพรรษา คือ วันแรม ๑ คํ่า เดือน ๘ ว่า วันเข้าพรรษา. ก. เข้าอยู่ประจำที่ ๓ เดือนในฤดูฝน {ใช้แก่พระสงฆ์}. เข้าพระเข้านาง ก. แสดงบทเกี้ยวพาราสี. เข้าพุง {ปาก} ก. {โบ} จำได้แม่นยำจนไม่ต้องอาศัยตำราสอบทาน: ใช้ในความว่า ลืมความรู้ที่ได้เล่าเรียนมาหมด ก็มี. เข้าม่าน น. ชื่อเพลงไทย มี ๓ เพลง คือ ต้นเข้าม่าน เข้าม่าน และปลายเข้าม่าน. เข้ามุม ก. นำไม้ ๒ ชิ้นมาประกอบเป็นมุม โดยตกแต่งอันหนึ่งให้เป็นเดือยรูปสามเหลี่ยม ๒ เดือย ส่วนอีกอันหนึ่งเจาะให้เป็นช่องรูปสามเหลี่ยม ๒ ช่อง มีขนาดพอที่จะสวมกันได้สนิท. เข้าเมืองตาหลิ่วต้องหลิ่วตาตาม {สำ} ก. ประพฤติตนตามที่คนส่วนใหญ่ประพฤติกัน. เข้าไม้ ๑ก. นำไม้ตั้งแต่ ๒ ชิ้นขึ้นไปมาบากรับแล้วประกอบเข้าด้วยกัน ยึดไม้นั้นให้แน่นอยู่ในรูปแบบที่ต้องการด้วยการตอกตะปูหรือตอกอัดด้วยลูกสลักไม้ การต่อหรือประกอบอาจทำได้หลายวิธี. เข้าไม้ ๒ {โบ} ก. เอาศพใส่หีบหรือโลง เช่น อาบน้ำศพแล้วทาขมิ้น ผ้าขาวหุ้มสิ้นตราสังมั่น เข้าไม้ไว้ในเรือนใหญ่นั้นค่ำสวดทุกวันหลายคืนมา {ขุนช้างขุนแผน}. เข้ายา ก. เป็นประโยชน์, ใช้การได้, เปรียบกับวัตถุหรือพืชที่ทำยาได้. เข้ารกเข้าพง {สำ} ก. พูดหรือทำไม่ถูกต้องกับเรื่อง เพราะขาดความชำนาญในเรื่องนั้น. เข้ารหัส ก. เปลี่ยนสารธรรมดาให้เป็นสารลับด้วยวิธีใดวิธีหนึ่ง เช่น เปลี่ยนตัวอักษรอื่นแทนอักษรที่ต้องการจะใช้ หรือสลับตำแหน่งอักษรของข้อความนั้น หรือใช้สัญลักษณ์แทนซึ่งรู้กันเฉพาะผู้ที่รู้กุญแจรหัสเท่านั้น. เข้าร่องเข้ารอย, เข้ารอย ว. ถูกทาง. เข้ารอบ ก.เข้าเกณฑ์ที่กำหนดไว้, ได้รับคัดเลือกไว้. เข้ารัง น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอกหักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงายข้างเอวด้านเดียวกัน เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. เข้ารางลิ้น ก. นำไม้อันหนึ่งที่ทำให้เป็นร่องยาวมาประกบกับไม้อีกอันหนึ่งที่ทำให้เป็นลิ้นยาวไปตามตัวไม้ให้เข้ากันสนิทพอดี, พูดสั้น ๆ ว่า เข้าลิ้น. เข้าร้าย {โบ} ก.ตกอยู่ในฐานะไม่ดี. เข้ารีต ว. เปลี่ยนไปถือศาสนาอื่น. น. เรียกผู้เปลี่ยนไปถือคริสต์ศาสนาส่วนใหญ่เป็นนิกายโรมันคาทอลิก ว่า ผู้เข้ารีต เช่น ญวนเข้ารีต. เข้ารูป ก. พอเหมาะ, พอดีตัว, เช่น เสื้อเข้ารูป. เข้ารูปเข้ารอย ก. ถูกกับแบบแผน. เข้าเรื่อง ว. ตรงประเด็นของเรื่อง: มีสาระ, ได้เรื่องได้ราว: มักใช้ในความปฏิเสธ เช่น พูดไม่เข้าเรื่อง ทำไม่เข้าเรื่อง. เข้าโรง ก. กลับเข้าไปหลังฉากเมื่อตัวละครแสดงจบบทแล้ว. เข้าล็อก ก. เป็นไปตามที่คาดหมาย. เข้าลิ้น ก. นำไม้อันหนึ่งที่ทำให้เป็นร่องยาวมาประกบกับไม้อีกอันหนึ่งที่ทำให้เป็นลิ้นยาวไปตามตัวไม้ให้เข้ากันสนิทพอดี, พูดเต็มว่า เข้ารางลิ้น. เข้าลิลิต ก. สัมผัสคำระหว่างบทตามแบบการแต่งลิลิตที่กำหนดไว้ในตำราฉันทลักษณ์ เช่นคำ “สม”กับ “สนม” ในตัวอย่างต่อไปนี้ // เรียกคำที่เติม ศ ข้างท้ายโดยอาจเปลี่ยนสระด้วยว่า ศ เข้าลิลิตเช่น กมลา เป็น กมลาศ บุรี เป็น บุเรศ มักใช้ในคำประพันธ์. เข้าเล่ม ก. เรียงหน้าหนังสือให้เป็นลำดับเพื่อเย็บเป็นเล่ม เรียกว่า เข้าเล่มหนังสือ. เข้าเลือด,เข้าเลือดเข้าเนื้อ ก. เข้าเนื้อ. เข้าโลง {ปาก} ก. ตาย. เข้าวัดเข้าวา ก. ไปวัดเพื่อฟังเทศน์ฟังธรรม, ไปอยู่ที่วัดเพื่อปฏิบัติธรรม, ประพฤติตนอยู่ในศีลในธรรม. เข้าว่า ว. เป็นสำคัญ เช่น เอามากเข้าว่า. เข้าเวร ก. เข้าอยู่รักษาหน้าที่ตามเวลาที่กะกันไว้. เข้าแว่น ก. ถึงวัยหรือเวลาที่ต้องสวมแว่นตา. เข้าเศียร ก. เอาไพ่ตอง ๓ ใบพวกเดียวกันแต่ไม่เหมือนกันมาเข้าชุดกันเป็น ๑ เศียร. เข้าสมาธิ [-สะมาทิ] ก. ทำจิตให้แน่วแน่อย่างเข้าฌาน. เข้าสิง ก. อาการที่เชื่อกันว่าผีเข้าแทรกอยู่ในตัวคนเช่น เขาถูกผีเข้าสิง, โดยปริยายหมายความว่าครอบงำ เช่น เขาถูกผีการพนันเข้าสิง. เข้าสุหนัต ก. เข้าพิธีขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชายตามข้อกำหนดในศาสนาอิสลาม. เข้าใส่ ว. ตรงเข้าไปโดยเร็ว เช่น กรากเข้าใส่ รี่เข้าใส่. เข้าไส้ {ปาก} ว. ถึงอกถึงใจ เช่นนักมวยคู่นี้ชกกันมันเข้าไส้: มากที่สุด เช่น เกลียดเข้าไส้. เข้าหน้าก. เผชิญหน้า เช่น ไม่กล้าเข้าหน้า. เข้าหม้อ {ปาก} ก. ลืมวิชาความรู้ที่ได้เรียนมา. เข้าหลัก ก. ถูกแบบ, ถูกตำรา, บางทีใช้ว่า เข้าหลักเข้าเกณฑ์. เข้าหา ก. ไปให้เห็นหน้า, ไปอ่อนน้อม, เช่น เรื่องนี้ต้องเข้าหาผู้ใหญ่: ลอบเข้าห้องหญิงเพื่อการชู้สาว. เข้าหุ้น ก. รวมทุนเข้าด้วยกันเพื่อหาผลประโยชน์. เข้าหู ก. มาให้ได้ยิน {ใช้สำหรับเรื่องราวหรือข่าวคราว} เช่น เรื่องนี้เข้าหูฉันบ่อย ๆ. ว. น่าฟัง {มักใช้ในความปฏิเสธ} เช่น พูดไม่เข้าหู. เข้าหูซ้ายทะลุหูขวา {สำ} ก. บอกหรือสอนไม่ได้ผล. เข้าให้ ว. เน้นความเพื่อแสดงกริยาข้างหน้าให้มีนํ้าหนักขึ้นและเฉพาะเจาะจง เช่น ด่าเข้าให้ ชกเข้าให้. เข้าไหนเข้าได้ ก. สามารถติดต่อหรือคบหาสมาคมกับใคร ๆ ได้.

• เขา ๒ - น. สิ่งที่งอกออกมาจากหัวสัตว์บางพวก มีลักษณะแข็ง. เขากวาง ๑ น. ชื่อขวากชนิดหนึ่งทำด้วยต้นไม้หรือกิ่งไม้ เสี้ยมปลายให้แหลมเพื่อกีดขวางข้าศึก. เขากวางอ่อน น. เขากวางที่งอกใหม่หลังผลัดเขา มีหนังอ่อนนุ่มหุ้ม มีขนสั้นสีน้ำตาลเป็นมัน นิยมใช้ทำยา. เขาเกก น. เรียกเขาวัวเขาควายเป็นต้นที่เฉออกไม่เข้ารูปกัน.