[เบ็นจะ-] ว. ห้า, ลำดับที่ ๕ เช่น นาเบญจะ หัวเมืองเบญจะ. {ป. ปญฺจ: ส. ปญฺจนฺ}, มักใช้เป็นส่วนหน้าสมาส. เบญจกัลยาณี ว. ที่มีลักษณะงาม ๕ ประการ คือ ๑. ผมงาม ๒. เนื้องาม {คือ เหงือกและริมฝีปากแดงงาม} ๓. ฟันงาม ๔. ผิวงาม ๕. วัยงาม {คือ งามสมวัย}, เรียกหญิงที่มีลักษณะเช่นนั้น ว่า หญิงเบญจกัลยาณี. {ป. ปญฺจกลฺยาณี}. เบญจกามคุณ น. เครื่องผูกอันบุคคลพึงใคร่ ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสิ่งที่ถูกต้องด้วยกาย. {ป. ปญฺจกามคุณ}. เบญจกูล น. เครื่องยา ๕ อย่าง คือ ขิง ดีปลี ช้าพลู สะค้าน เจตมูลเพลิง. {ส. ปญฺจโกล}. เบญจขันธ์ น. กอง ๕ คือ รูป เวทนาสัญญา สังขาร วิญญาณ. เบญจครรภ, เบญจคัพภ์ น. เต้าน้ำ เป็นเครื่องราชูปโภค ตามราชประเพณีของไทย ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ทรงรับนํ้าอภิเษกหรือบรรจุน้ำพระพุทธมนต์หรือน้ำเทพมนตร์. เบญจคีรีนคร น. ชื่อหนึ่งของเมืองราชคฤห์ มีภูเขา ๕ ลูกล้อมรอบ คือ ๑. ภูเขาปัณฑวะ ๒. ภูเขาคิชฌกูฏ ๓. ภูเขาเวภาระ ๔. ภูเขาอิสิคิลิ ๕. ภูเขาเวปุลละ. เบญจโครส [-โค-รด] น. สิ่งที่ได้จากนมโค ๕ อย่าง คือ นมสด นมส้ม เนยใส เนยข้น เปรียง. {ป. ปญฺจโครส}. เบญจดุริยางค์ น. ปี่พาทย์เครื่องห้า มี ๒ ชนิด คือ เครื่องอย่างเบาใช้ประกอบการเล่นละครพื้นเมืองชนิดหนึ่ง และเครื่องอย่างหนักใช้ประกอบการเล่นโขนชนิดหนึ่ง, เครื่องอย่างเบามี ปี่ไฉน ๑ ทับ ๒ {ตัวผู้ ๑ ใบ ตัวเมีย ๑ ใบ} กลองตุ๊ก ๑, เครื่องอย่างหนักมี ปี่ใน ๑ ระนาดเอก ๑ ฆ้องวงใหญ่ ๑ กลองทัด ๑ คู่ ตะโพน ๑ ฉิ่ง ๑. เบญจธรรม น. ธรรมะ ๕ ประการ คือ เมตตา ทาน ความสำรวมในกาม สัจจะ สติ, คู่กับ เบญจศีล.เบญจบรรพต น. เขา ๕ ยอด คือ เขาหิมาลัย. เบญจพรรณ ว. ๕ สี, ๕ ชนิด: หลายอย่างคละกัน ไม่เป็นสำรับ ไม่เป็นชุด เช่น ของเบญจพรรณ, เรียกต้นไม้ต่าง ๆ ที่ปลูกไว้ในที่แห่งเดียวกัน ว่า ไม้เบญจพรรณ, เรียกป่าที่มีไม้หลายพรรณคละกัน ว่า ป่าเบญจพรรณ. เบญจพล น. กำลัง ๕ คือ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา.เบญจเพส ว. ยี่สิบห้า เช่น อายุถึงเบญจเพส. {ป. ปญฺจวีส}. เบญจภูต น. ธาตุทั้ง ๕ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม อากาศ. เบญจรงค์ น. แม่สีทั้ง ๕ คือ ดำ แดง ขาว เขียว {คราม} เหลือง, เรียกเครื่องถ้วยชามที่เขียนลวดลายด้วยแม่สีทั้ง ๕ ว่า ถ้วยเบญจรงค์ ชามเบญจรงค์. เบญจโลหกะ น. แร่ทั้ง ๕ คือ ทองคำ เงิน ทองแดง ตะกั่ว ดีบุก. เบญจโลหะ น. โลหะ ๕ ชนิด คือ เหล็ก ๑ ปรอท ๑ ทองแดง ๑ เงิน ๑ และทองคำ ๑, ถ้าเติมอีก ๒ ชนิด คือ เจ้า ๑ {เป็นคำตัดมาจาก "เจ้าน้ำเงิน" ว่าเป็นแร่ชนิดหนึ่งสีเขียวเป็นสีน้ำเงิน} และสังกะสี ๑ เรียกว่า สัตโลหะ, ถ้าเติมอีก ๒ ชนิด คือ ชิน ๑ และบริสุทธิ์ ๑ {คือ ทองแดงบริสุทธิ์} เรียกว่า นวโลหะ {ตำราสร้างพระพุทธรูป}. เบญจวรรค น. วรรคทั้ง ๕ ได้แก่ พยัญชนะตั้งแต่วรรค ก ถึงวรรค ป คือพยัญชนะตั้งแต่ ก ถึง ม, พระสงฆ์ ๕ รูป เรียกว่า สงฆ์เบญจวรรคหรือสงฆ์ปัญจวรรค ซึ่งสามารถทำสังฆกรรมบางอย่างได้เช่นรับกฐินหรืออุปสมบทพระภิกษุในถิ่นที่หาภิกษุได้ยาก. เบญจวรรณ ว. ๕ สี, ๕ ชนิด. น. นกแก้วขนาดโตมีหลายสี.เบญจวรรณห้าสี น. ชื่อกลอนกลบทแบบหนึ่ง บังคับเสียงพยัญชนะตัวเดียวใน ๕ คำ แรกของทุกวรรค เช่น จอมจักรเจ้าแจ้งเจาะฟังเพราะพร้อง จวนจิตรจ่องจนใจสงไสยสนิท {ศิริวิบุลกิตติ์}, โบราณเขียนเป็น เบญจวรรณห้าศรี ก็มี. เบญจศก น. เรียกปีจุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข ๕ เช่น ปีกุน เบญจศก จุลศักราช ๑๓๔๕.เบญจศีล น. ศีล ๕ คือ ๑. งดเว้นจากการฆ่าสัตว์ ๒. งดเว้นจากการลักทรัพย์ ๓. งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม ๔. งดเว้นจากการพูดเท็จ ๕. งดเว้นจากการเสพสุราเมรัยและของมึนเมา, คู่กับ เบญจธรรม.