[-ระ-] ว. คําประกอบหน้าคําอื่น แปลว่า ไม่, ไม่มี, ออก. นิรคุณ [-ระ-] ว. ไม่มีลักษณะดี, ไม่มีคุณ, เลว, ชั่วร้าย: เนรคุณ, ไม่รู้คุณ. {ส.}. นิรโฆษ [-ระโคด] {แบบ} น. เสียงดัง, เสียงกึกก้อง. ว. ไม่มีเสียง, เงียบ, สงบ, สงัด. {ส.}. นิรชร [-ระชอน] {แบบ} น. เทวดา. {ส.}. นิรชรา [-ระชะรา] {แบบ} น. นางอัปสร. {ส.}. นิรทุกข์[-ระ-] ว. ไม่มีทุกข์. นิรเทศ [-ระ-] {กลอน} ก. เนรเทศ, ขับไล่ออกจากที่เดิม. นิรโทษ [-ระโทด] ว. ไม่มีโทษ. นิรโทษกรรม [นิระโทดสะกํา] {กฎ} น. ในทางแพ่ง หมายถึง การกระทําที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น แต่กฎหมายยกเว้นให้ ไม่ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน เช่น การกระทําการป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย การกระทําตามคําสั่งอันชอบด้วยกฎหมาย: ในทางกฎหมายอาญา หมายถึง การลบล้างการกระทําความผิดอาญาที่บุคคลได้กระทํามาแล้ว โดยมีกฎหมายกําหนดให้การกระทํานั้นไม่เป็นความผิด และให้ผู้ที่ได้กระทําการนั้นพ้นจากการเป็นผู้กระทําความผิด. นิรนัย [-ระไน] น. วิธีการใช้เหตุผลที่ดําเนินจากส่วนรวมไปหาส่วนย่อย เช่น มนุษย์ทุกคนเกิดมาแล้วต้องตาย นาย ก. เป็นมนุษย์ เพราะฉะนั้นนาย ก. ก็ต้องตาย, ตรงข้ามกับ อุปนัย. {อ. deduction}. นิรนาม [-ระนาม] ว. ไม่รู้ว่าชื่ออะไร. นิรภัย [-ระไพ] ว. ไม่มีภัย, แคล้วคลาดจากภัยอันตราย. {ส.}. นิรมล [-ระมน] ว. ไม่มีมลทิน, ไม่มัวหมอง, ผ่องใส: โดยปริยายหมายความว่า หญิงสวย, หญิงงาม. {ส.}. นิรมาน [-ระมาน] {แบบ} ว. ปราศจากการถือรั้น, ไม่มีความดื้อดึง, ไม่ถือตัว. นิรโรค ว. ไม่มีโรค. นิรโศก ว. ไม่มีความโศกเศร้า. นิรัติศัย [-รัดติไส] {แบบ} ว. พิเศษยิ่ง, ประเสริฐยิ่ง. {ส. นิรฺ + อติศย}. นิรันดร, นิรันดร์, นิรันตร- [-รันดอน, -รัน, -รันตะระ-] ว. ตลอดไปไม่เว้นว่าง, ติดต่อกันตลอดไป. {ป.}. นิรันตราย [-รันตะราย] {แบบ} ว. ปราศจากอันตราย. {ป.}. นิรา {กลอน} ก. ไปจาก. ว. ไม่มี. {ส. นิรฺ}. นิราพาธ [-พาด] {แบบ} ว. ไม่มีความเจ็บไข้. {ป., ส.}. นิรามัย [-ไม] {แบบ} ว. ไม่มีโรค, สบาย, เป็นสุข. {ป., ส.}. นิรามิษ [-มิด] {แบบ} ว. ไม่มีเหยื่อ, ไม่มีเครื่องล่อใจ, ไม่รับสินบน: ปราศจากความยินดีอันเป็นเครื่องล่อใจ. {ส.}. นิราลัย [-ไล] {แบบ} ว. ไม่มีที่อยู่, ไม่มีที่ห่วงใย. {ป.}. นิราศรพ [-สบ] {แบบ} ว. ไม่มีเครื่องหมักหมมในสันดาน, หมดมลทิน, หมายถึง พระอรหันต์. {ส. นิราศฺรว}. นิราศรัย [-ไส] {แบบ} ว. ไม่อยู่เป็นที่, ไม่ติดอยู่กับที่. {ส.}. นิรินธน์ [-ริน] {แบบ} ว. ไม่มีเชื้อ {ใช้แก่ไฟ}. {ป.}.นิรินธนพินาศ [-รินทะนะ-] น. ความหมดสิ้นอย่างไฟขาดเชื้อ คือ ไม่ลุกลามได้อีก {มักใช้เปรียบถึงความดับกิเลสของพระอรหันต์}. นิรุทกะ [-รุทะกะ] {แบบ} ว. ไม่มีนํ้า. {ป.}. นิโรช [นิโรด] {แบบ} ว. ไม่มีรส, ไม่อร่อย, จืด. {ป.}.