ก. แยกออกจากส่วนรวม เช่น แก้วแตก ชามแตก, ทำให้แยกออกจากส่วนรวม เช่น แตกสามัคคี แตกหมู่คณะ: คุมหรือควบคุมไว้ไม่อยู่ เช่น แตกฝูง ไฟธาตุแตก ใจแตก ตบะแตก: ปะทุ เช่น ถ่านแตก: ผลิ เช่น แตกกิ่งก้าน แตกใบอ่อน แตกหน่อ: ไหลออกมาเอง เช่น เหงื่อแตก เยี่ยวแตก ขี้แตก: มีรอยแยก, แยกออกเป็นรอย, เช่น กำแพงแตก หน้าขนมแตก: เรียกการอ่านหนังสือออกคล่อง ว่า อ่านหนังสือแตก, เรียกเสียงห้าวเมื่อเริ่มเป็นหนุ่ม ว่า เสียงแตก, เรียกอาการที่พูดจนแสบคอ หรือตะโกนดังจนสุดเสียง ว่า พูดจนคอแตก ตะโกนจนคอแตก. แตกคอ ก. หมางใจกันเพราะภายหลังเกิดมีความเห็นหรือรสนิยมไม่ตรงกัน, แตกสามัคคี. แตกคอก ก. ไม่ปฏิบัติตามที่เคยทำกันมา. แตกเงิน ก. เอาเงินตราหน่วยใหญ่ไปแลกเป็นเงินปลีกหรือหน่วยย่อย. แตกฉาน ๑ ว. ชำนิชำนาญ, เชี่ยวชาญ, เช่น มีความรู้แตกฉาน. แตกฉาน ๒, แตกฉานซ่านเซ็น ก. กระจัดกระจายไป. แตกดับ ก. สูญสลาย เช่น วิญญาณแตกดับ สังขารย่อมแตกดับเป็นธรรมดา, ตาย ในคำว่าชีวิต แตกดับ. แตกต่าง ก. ไม่เหมือนกัน, ผิดกัน. แตกตื่น ก. แห่กันไปด้วยความตื่นเต้น ตกอกตกใจ หรืออยากรู้อยากเห็น เป็นต้น. แตกแตน ก. แตกกระจาย, แตกไม่เป็นชิ้นเป็นอัน. แตกแถว ก. แยกตัวออกจากพวกด้วยการกระทำ หรือด้วยความคิด: ไม่อยู่ในระเบียบวินัย.แตกทัพ ก. แตกกระจัดกระจายไปจากกองทัพ, พ่ายแพ้. แตกเนื้อสาว ก. เริ่มเป็นสาว. แตกเนื้อหนุ่ม ก. เริ่มเป็นหนุ่ม. แตกฝูง ก. ปลีกตัวออกจากหมู่, มีความประพฤติหรือความเห็นผิดแผกไปจากหมู่. แตกพาน ก. เริ่มเป็นหนุ่ม. แตกมัน ก. อาการที่มันของกะทิลอยขึ้นในเวลาเคี่ยว ในความว่า เคี่ยวกะทิแตกมัน. แตกแยก ก. แตกสามัคคี. แตกระแหง ก.แตกเป็นร่อง ๆ เช่น ดินแตกระแหง. แตกร้าว ก. บาดหมางหรือผิดใจกันจนติดต่อคบหากันอย่างเดิมไม่ได้. แตกลายงา ว. มีรอยปริตื้น ๆ ทั่วไปบนพื้นผิวของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น ถ้วยชามแตกลายงา, ราน ก็ว่า. แตกหัก ว. เด็ดขาดถึงที่สุดไม่ข้างใดก็ข้างหนึ่งเป็นได้รู้ดีกัน เช่น รบขั้นแตกหัก เจรจาขั้นแตกหัก พูดแตกหัก.