น. ทิศใต้ ใช้ว่า ทิศทักษิณ. ว. ใต้: ข้างขวา เช่น ฝ่ายทักษิณ. {ส.: ป. ทกฺขิณ}. ทักษิณนิกาย น. เถรวาท, หินยาน. ทักษิณา น. ของทำบุญ: ขวา, ทิศใต้. {ส.: ป. ทกฺขิณา}. ทักษิณาจาร น. ชื่อลัทธิตันตระแบบหนึ่งนับเนื่องในนิกายหนึ่งของศาสนาพราหมณ์ยุคหลัง เป็นแบบขวาหรือฝ่ายขวา มีพิธีกรรมเปิดเผย ไม่มีลามกอนาจาร, คู่กับ วามาจาร, ชื่อลัทธิพุทธตันตระแบบหนึ่ง ซึ่งมีหลักปฏิบัติทำนองเดียวกับลัทธิตันตระของพราหมณ์ โดยถือพระไวโรจนพุทธะแทนพรหมัน. {ส.}. ทักษิณาทาน น. การให้ของทำบุญแก่ทักขิไณยบุคคล. ทักษิณานุปทาน, ทักษิณานุประทาน {ราชา} น. การที่พระมหากษัตริย์ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลทรงพระราชอุทิศถวายเจ้านายที่มีศักดิ์สูงซึ่งเสด็จล่วงลับไปแล้ว. {ส.}. ทักษิณายัน น. ทางใต้: {ดารา} จุดสุดทางใต้ เมื่อดวงอาทิตย์ปรากฏในราว วันที่ ๒๒ ธันวาคม เป็นจุดในหน้าหนาว มีกลางคืนยาวที่สุด เรียกว่า ทักษิณายัน {winter solstice}, คู่กับ อุตตรายัน, เหมายัน ก็เรียก. {ส.: ป. ทกฺขิณ + ส. อายน}. ทักษิณาวรรต น. การเวียนขวาเพื่อความเป็นสิริมงคลอย่างเดินเวียนเทียน. ว. เวียนไปทางขวา คือเวียนเลี้ยวทางขวาอย่างเข็มนาฬิกา, ทักขิณาวัฏ ก็ว่า, ตรงข้ามกับ อุตราวรรต หรือ อุตราวัฏ. {ส. ทกฺษิณาวรฺต: ป. ทกฺขิณาวฏฺฏ}. ทักษิโณทก {ราชา} น. นํ้าที่หลั่งการบำเพ็ญพระราชกศุล, น้ำที่หลั่งเป็นการแสดงว่ามอบให้เป็นสิทธิ์ขาด, นํ้ากรวด คือ น้ำที่ใช้แทนสิ่งของที่ให้ซึ่งใหญ่โตหรือสิ่งไม่มีรูปที่จะหยิบยกให้ได้ อย่างวัด ศาลาบุญกุศล เป็นต้น เช่น พระเวสสันดรหลั่งทักษิโณทกยกสองกุมารให้ชูชก, ชื่อของพระเต้าที่พระมหากษัตริย์ทรงหลั่งน้ำเพื่ออุทิศพระราชกุศล เรียกว่า พระเต้าทักษิโณทก. {ส.}.