[บุน , บุนยะ-] น. ความสุข เช่น หน้าตาอิ่มบุญ: การกระทำดีตามหลักคำสอนในพระพุทธศาสนา เช่น ไปทำบุญที่วัด: ความดี เช่น ปล่อยนกปล่อยปลาเอาบุญ, คุณงามความดี เช่น เขาทำบุญช่วยเหลือคนตกทุกข์ได้ยาก, ช่วยเหลือเกื้อกูลผู้อื่น เช่น คนใจบุญ, ผลของการทำความดีจากชาติปางก่อน เช่น เขามีบุญจึงเกิดมาบนกองเงินกองทอง. {ป. ปญุ ญฺ : ส. ปณุ ยฺ }. บุญกิริยาวัตถุ [บุนยะ-] น. ที่ตั้งแห่งการทำบุญ, เรื่องที่จัดเป็นการทำความดี, หลักการทำความดี, ทางทำความดี, มี ๑๐ ข้อ คือ ทานมัย สีลมัย ภาวนามัย อปจายนมัย เวยยาวัจจมัย ปัตติทานมัยปัตตานุโมทนามัย ธัมมัสสวนมัย ธัมมเทสนามัย ทิฏฐุชุกรรม, โดยย่อมี ๓ ข้อ ได้แก่ ทานมัย สีลมัย ภาวนามัย. บุญเขต [บุนยะ-] น. เนื้อนาบุญ, แหล่งที่ควรแก่การทำบุญ เช่น พระสงฆ์. {ป. ปุญฺญกฺเขตฺต}. บุญคุณ น. ความดีที่ทำไว้ต่อผู้ใดผู้หนึ่งและสมควรจะได้รับการตอบแทน เช่น พ่อแม่มีบุญคุณต่อเรา. บุญทาย ว. ควรเป็นเนื้อคู่กัน เช่น ไปสู่ขอลูกสาวหลานสาวท่าน บุญทายต้องกัน. บุญทำกรรมแต่ง {สำ} บุญหรือบาปที่ทำไว้ในชาติก่อนเป็นเหตุทำให้รูปร่างหน้าตาหรือชีวิตของคนเราในชาตินี้สวยงาม ดี ชั่ว เป็นต้น. บุญธรรม น. เรียกลูกของคนอื่นซึ่งเอามาเลี้ยงเป็นลูกของตัว ว่า ลูกบุญธรรม, ถ้าจดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย เรียกว่า บุตรบุญธรรม. บุญนิธิ [บุนยะ-] น. ขุมทรัพย์คือบุญ. {ป.}. บุญมาวาสนาส่ง {สำ} เมื่อมีบุญมีวาสนาก็จะได้สิ่งที่ดี, บุญมาวาสนาช่วย หรือ บุญพาวาสนาส่ง ก็ว่า. บุญราศี [บุนยะ-, บุน-] น. กองบุญ. บุญฤทธิ์ [บุนยะ-] น. ความสำเร็จด้วยบุญ. บุญหนักศักดิ์ใหญ่ ว. มีฐานันดรศักดิ์สูงและอำนาจวาสนายิ่งใหญ่ {มักใช้ในความประชด} เช่น ถึงเป็นพี่น้องกัน แต่ฉันก็ไม่กล้าไปรบกวนเขา เพราะเขาบุญหนักศักดิ์ใหญ่เหลือเกิน.