ก. สามารถ, ได้, เช่น เต้นเป็น รำเป็น. ว. ยังมีชีวิตอยู่, ยังไม่ตาย, เช่น ปลาเป็น: ประหนึ่ง เช่น ทำเป็นบ้า. เป็นกรด {ปาก} ว. ยิ่ง, มาก, เช่น ไวเป็นกรด ฉลาดเป็นกรด.เป็นกลาง ว. ไม่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง เช่น วางตัวเป็นกลาง. เป็นกลุ่มเป็นก้อน ว. ที่รวมกันเป็นหมู่เป็นพวก. เป็นกอง, เป็นก่ายเป็นกอง ว. มาก, มากมาย, เช่น โตขึ้นเป็นกอง ซื้อมาเป็นก่ายเป็นกอง. เป็นกอบเป็นกำ {สำ} ว. เป็นผลดี, เป็นชิ้นเป็นอัน เช่น ทำให้เป็นกอบเป็นกำ, เป็นก้อนใหญ่ ทำประโยชน์ต่อไปได้ดี เช่น ได้เงินมาเป็นกอบเป็นกำ. เป็นกันเอง ว. มีความสนิทสนมคุ้นเคยกัน. เป็นการ ก. ได้ผล, สำเร็จ, เช่น เป็นการหรือไม่เป็นการ, มักใช้ในความปฏิเสธ เช่น เห็นจะไม่เป็นการ. เป็นการเป็นงาน, เป็นงานเป็นการ ว. เอาจริงเอาจัง, เป็นพิธีรีตอง, เช่น เขาทำอะไรเป็นการเป็นงาน. เป็นการใหญ่ ว. เป็นการเอิกเกริก, เป็นงานใหญ่,เช่น จัดงานสมโภชเป็นการใหญ่, เกินปรกติ เช่น เลี้ยงดูเป็นการใหญ่ จัดบ้านเป็นการใหญ่. เป็นควัน ว. อาการที่ปฏิเสธข้อกล่าวหาอุตลุดเป็นพัลวัน. เป็นความ ว. มีคดีพิพาทหรือฟ้องร้องกันในโรงศาล. {ปาก} ก. สู้คดี, สู้ความ. เป็นคุ้งเป็นแคว ว. อาการที่เล่าเป็นเรื่องเป็นราวยืดยาวติดต่อกันเหมือนกับรู้เห็นมาด้วยตนเอง. เป็นงาน ว. มีความชำนาญ. เป็นเงาตามตัว {สำ} ว. คอยติดตามอยู่ตลอดเวลา: เพิ่มขึ้นหรือลดลงตามส่วน. เป็นเงินเป็นทอง ว. มีค่า, มีราคา, เช่น เวลาเป็นเงินเป็นทอง. เป็นจริงเป็นจัง ว. เป็นหลักฐานมั่นคง, เป็นชิ้นเป็นอัน, เป็นลํ่าเป็นสัน. เป็นใจ ก. รู้กัน, สมรู้ร่วมคิด. เป็นชิ้นเป็นอัน ว. เป็นสาระ, เป็นเรื่องเป็นราว, มักใช้ในความปฏิเสธ ว่า ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน. เป็นชู้ ก. ร่วมประเวณีกับเมียผู้อื่น. เป็นดั้งหน้า {สำ} ว. คอยออกหน้าป้องกัน เช่น รับเป็นดั้งหน้าเข้ามาแก้ {ไชยเชฐ}. เป็นแดน ว.เป็นไปเสมอ, เป็นประจำ, เช่น นั่งที่ไหนนินทาเขาเป็นแดน {สุภาษิตสอนหญิง}. เป็นใด {กลอน} ว. เป็นอะไร, อะไร. เป็นได้ ก. อาจ. เป็นต้น ๑ ว. เริ่มแรก, เป็นอันดับแรก, เป็นส่วนเบื้องต้น, เช่น อริยสัจ ๔ มีทุกข์เป็นต้น. เป็นต่อ ก. ได้เปรียบ, ถ้าเสียเปรียบใช้ว่าเป็นรอง. เป็นตัว ว. เรียกข้าวสารเมล็ดงามไม่ค่อยหัก ว่า ข้าวเป็นตัว,เรียกข้าวสวยหรือข้าวต้มที่ยังคงรูปเป็นเมล็ดอยู่ ว่า ข้าวสวยเป็นตัว ข้าวต้มเป็นตัว: ข้าวสารหรือเมล็ดถั่วเป็นต้นที่เก็บไว้นาน ๆ จนมีตัวมอด ว่า ข้าวเป็นตัว ถั่วเป็นตัว. ก. มีชีวิตอยู่ เช่น จะจากเจ้าเหมือนดังว่าวขาดลมลอย อย่าหมายคอยเลยว่าเมียจะเป็นตัว {ขุนช้างขุนแผน}. เป็นตัวเป็นตน ว. จริงจัง, แน่นอน, ปรากฏชัด, เช่น มีผัวเป็นตัวเป็นตน, เป็นหลักฐาน. เป็นตายเท่ากัน ว. มีอาการปางตาย, ไม่แน่ว่าจะเป็นหรือจะตาย. เป็นตุเป็นตะ ว. อาการที่เล่าเป็นจริงเป็นจังเหมือนกับรู้เห็นมาด้วยตนเอง เช่น พูดเป็นตุเป็นตะ. เป็นที่ ๑, เป็นที่เป็นทาง ว. มีที่อยู่เป็นหลักแหล่งแน่นอน เช่น เขาอยู่ไม่เป็นที่เป็นทาง: อาการที่เก็บของไว้ตามที่อย่างเป็นระเบียบเช่น เก็บของไม่เป็นที่ เก็บของเป็นที่เป็นทาง. เป็นที่ ๒ ว. ใช้นำหน้ากริยาหรือวิเศษณ์เพื่อเสริมความให้แจ่มชัดยิ่งขึ้น เช่น เป็นที่เข้าใจกันว่า เป็นที่น่ากลัว เป็นที่น่าพอใจ. เป็นที่ตั้ง ว. เป็นสำคัญ. เป็นทุกข์, เป็นทุกข์เป็นร้อน ก. วิตกกังวล, เดือดเนื้อร้อนใจไม่เป็นสุข. เป็นเทือก ว. เป็นแถว, เป็นจำนวนมาก, เช่น เดินกันมาเป็นเทือก. เป็นธรรม ว. ถูกต้อง. เป็นธุระ ว. ถือเป็นเรื่องที่ตนควรทำให้, เอาเป็นธุระ ก็ว่า. เป็นน้ำ ว. คล่อง เช่น พูดเป็นนํ้า. เป็นน้ำเป็นนวล ว. มีผิวพรรณผุดผ่องสวยงาม. เป็นน้ำยาเย็น ว. จืดชืด. เป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน ว. พร้อมเพรียงกัน, พร้อมใจกัน. เป็นนิตย์ ว. เสมอ ๆ, เนือง ๆ. เป็นเนื้อเป็นตัว ว. เป็นหลักเป็นฐาน, สามารถตั้งหลักฐานขึ้นมาได้. เป็นเนื้อเป็นหนัง ว. เป็นชิ้นเป็นอัน, เป็นกอบเป็นกำ. เป็นบ้า {ปาก} ว. อย่างยิ่ง เช่น สวยเป็นบ้า เก่งเป็นบ้า. เป็นบ้าเป็นหลัง ว. เอาจริงเอาจังเกินไป เช่น ทำงานเป็นบ้าเป็นหลัง. เป็นเบือ ว. มากมาย เช่น ตายเป็นเบือ. เป็นเบื้อ ว. อาการที่นั่งนิ่งเฉย. เป็นปากเป็นเสียงกัน ก. ทะเลาะกัน. เป็นปากเสียง ก. โต้เถียง เช่น เป็นปากเสียงกัน, พูดหรือโต้เถียงแทน เช่น หนังสือพิมพ์เป็นปากเสียงของประชาชน, เป็นปากเป็นเสียง ก็ว่า. เป็นปี่เป็นขลุ่ยว. ถูกคอกัน, เข้ากันได้ดี, เช่น พูดเข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ย. เป็นไป ก. ดำเนินไป. เป็นผู้เป็นคน ว. เป็นคนปรกติ, กลับเนื้อกลับตัวเป็นคนดีได้, มักใช้ในทางปฏิเสธ เช่น ไม่เป็นผู้เป็นคน. เป็นฝั่งเป็นฝา ก. มีหลักฐานมั่นคง. เป็นพัก ๆ ว. เป็นระยะ ๆ เช่น ทำงานเป็นพัก ๆ หยุดเป็นพัก ๆ. เป็นเพื่อน ว. อาการที่อยู่ด้วยหรือไปด้วยเพื่อให้มีความอุ่นใจ. เป็นฟืนเป็นไฟ ว. รุนแรง, เต็มที่, {ใช้แก่กริยาโกรธ} เช่น โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ. เป็นไฟ ว. คล่อง เช่น พูดฝรั่งเป็นไฟ. เป็นมัน ว. อาการที่มองดูด้วยความอยากได้หรือพออกพอใจ เช่น เห็นผู้หญิงสาวสวยดูตาเป็นมัน เห็นเงินตาเป็นมัน. เป็นมั่นเป็นเหมาะ ว. มั่นคง, แข็งขัน, หนักแน่น. เป็นรอง ก. เสียเปรียบ, ถ้าได้เปรียบใช้ว่า เป็นต่อ. เป็นระนาว ว. มากมายเป็นแถว เช่น บาดเจ็บเป็นระนาว. เป็นรัง ว. เรียกข้าวสารที่เก็บไว้นานจนมีลักษณะคล้ายรังก่อนจะกลายเป็นตัวหนอน ว่า ข้าวเป็นรัง. เป็นราย ว. แต่ละ เช่น เป็นรายหัว เป็นรายคน เป็นรายวัน. เป็นไร ว. ใช้ในความหมายที่ยืนยัน หมายความว่าเป็นอย่างนั้น เช่น นั่นเป็นไรล่ะ, ใช้ในความหมายที่เป็นคำถาม หมายความว่า เป็นอย่างไรไป เช่น นั่นเป็นไรหรือ. เป็นไรเป็นกัน ก. ถึงเป็นอะไรก็ยอม, สู้จนถึงที่สุด. เป็นไรไป {ปาก} ก. ไม่เป็นไร เช่นเรื่องเท่านี้ช่วยได้เป็นไรไป. เป็นลม, เป็นลมเป็นแล้ง ก. มีอาการวิงเวียนหน้ามืด บางคราวถึงกับหมดสติ. เป็นลม ๆ ว. เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย. เป็นล่ำเป็นสัน ว. เป็นหลักฐานมั่นคง, เป็นชิ้นเป็นอัน, เป็นจริงเป็นจัง. เป็นโล้เป็นพาย ว. เอาการเอางาน, แข็งขัน, จริงจัง, ได้เรื่องได้ราว, เข้าท่าเข้าทางดี, {มักใช้ในความปฏิเสธ} เช่น ทำไม่เป็นโล้เป็นพายเลย. เป็นวรรคเป็นเวร, เป็นวักเป็นเวน ว. ไม่รู้จักจบจักสิ้น เช่น ร้องไห้เป็นวรรคเป็นเวร. เป็นวัน ๆ ว. ตลอดทั้งวัน, หลาย ๆ วัน, เช่น เดินเป็นวัน ๆ กว่าจะถึง, บางวัน, เฉพาะวัน, แต่ละวัน, เช่น ทำงานเป็นวัน ๆ ได้ค่าจ้างเป็นวัน ๆ. เป็นว่าเล่น ว. ง่าย, สะดวกสบาย, เช่น เขาใช้เงินเป็นว่าเล่น. เป็นสัด ก. อาการกระหายใคร่สืบพันธุ์ของสัตว์ที่เป็นไปตามฤดูกาล. เป็นสัดเป็นส่วน ก. แยกไว้เฉพาะเป็นหม่เป็นพวก เช่น ของทำบุญจัดให้เป็นสัดเป็นส่วน. เป็นสาวเป็นนาง ว.เป็นหญิงสาวแบบที่เป็นลูกผู้หญิง เช่น เป็นสาวเป็นนางต้องอยู่ในขนบประเพณี. เป็นสาวเป็นแส้ ว. เป็นสาววัยรุ่น เช่น เป็นสาวเป็นแส้แล้วไม่ควรเล่นซุกซนเหมือนเด็ก ๆ. เป็นสุข ก. มีความสบายกายสบายใจเช่น เขาถูกลอตเตอรี่รางวัลที่ ๑ เวลานี้จึงเป็นสุขมาก ประชาชนในประเทศนี้อยู่เย็นเป็นสุขเสมอหน้ากัน, โดยปริยายหมายความว่า ตาย เช่น ไหน ๆ เขาก็เป็นสุขไปแล้ว อโหสิให้เขาเถิด. เป็นเสียเอง ก. ทำเรื่องเสียหายเอง, เป็นเอง ก็ว่า. เป็นหน้าเป็นตา ว. เป็นที่เชิดหน้าชูตา เช่น บ้านนี้มีลูกชายเก่งและขยัน เป็นหน้าเป็นตาของวงศ์ตระกูล. เป็นหนี้, เป็นหนี้เป็นสิน ก. ติดค้างเงินผู้อื่น. เป็นหมวดหมู่, เป็นหมวดเป็นหมู่ ว. เป็นประเภท, เป็นชนิด, เช่น จัดหนังสือให้เป็นหมวดหมู่. เป็นหลักเป็นฐาน ว. มีฐานะมั่นคง เช่น เขาตั้งตัวเป็นหลักเป็นฐานแล้ว. เป็นหลักเป็นแหล่ง ว. อยู่เป็นที่เป็นทางไม่โยกย้ายไปมา เช่น เขามีที่อยู่เป็นหลักเป็นแหล่ง. เป็นห่วง ก. กังวลถึง. เป็นหุ่นให้เชิด {สำ} ก. อยู่ในฐานะหรือตำแหน่งที่ต้องทำตามที่เขาสั่ง. เป็นหูเป็นตา {สำ} ก. ช่วยสดับตรับฟังและดูแลรักษาแทน. เป็นไหน ๆ ว. มากมายจนประมาณไม่ได้ เช่น ดีกว่าเป็นไหน ๆ. เป็นอยู่ ว. สภาพความเป็นไป ในคำว่า ความเป็นอยู่. เป็นอัตรา{ปาก} ว. เป็นปรกติ, เป็นประจำ, เช่น ขยันเป็นอัตรา ขี้เกียจเป็นอัตรา. เป็นอัน ก. รวมความว่า, แสดงว่า, เช่น เป็นอันยุติ, เป็นอันว่า ก็ใช้: ถ้าใช้ในความปฏิเสธว่า ไม่เป็นอัน หมายความว่า ทำได้ไม่เต็มที่ เช่น ไม่เป็นอันกิน ไม่เป็นอันนอน. เป็นอันขาด ว. ใช้ในประโยคปฏิเสธหมายความว่า แน่นอน, แน่แท้. เป็นอันมาก ว. มากหลาย, ถมไป. เป็นอันว่า ก. รวมความว่า, แสดงว่า, เช่น เป็นอันว่ายุติ, เป็นอัน ก็ใช้. เป็นเอง ก. ทำเรื่องเสียหายเอง, เป็นเสียเอง ก็ว่า.